Schietincident tram in Utrecht: zelfevaluaties hulpdiensten over hun inzet betrouwbaar
Het Nationaal Crisiscentrum, de Veiligheidsregio Utrecht en de politie hebben betrouwbare evaluaties opgeleverd over het eigen optreden bij het schietincident in de Utrechtse tram. De Inspectie Justitie en Veiligheid die deze evaluaties heeft gevalideerd, ziet wel enkele punten ter verbetering.
Op 18 maart van dit jaar vielen na een schietpartij in een Utrechtse tram vier doden en meerdere gewonden. In deze zaak is Gökmen T. aangehouden als verdachte. Zijn rechtszaak loopt nog.
Lokale en landelijke hulpdiensten zijn die dag op grote schaal ingezet om hulp te bieden aan slachtoffers en om de schutter aan te houden. Zij hebben zelf geëvalueerd hoe hun inzet is verlopen. De Inspectie JenV heeft deze evaluaties gevalideerd om de betrouwbaarheid te meten. Zij kijkt bijvoorbeeld of inzichtelijk is welke evaluatie-methode is toegepast en of alle onderzoeksvragen beantwoord zijn. Ook kijkt de Inspectie JenV of de conclusies logisch uit de bevindingen volgen en de aanbevelingen logisch uit de conclusies. Met deze validaties wil de Inspectie JenV het lerend vermogen bevorderen van organisaties waar zij toezicht op houdt.
Lokale crisisorganisatie
De evaluatie van de lokale crisisorganisatie in Utrecht over haar inzet biedt volgens de Inspectie JenV voldoende aanknopingspunten om haar voorbereiding en die van de partners te verbeteren. Door te kijken vanuit het perspectief van de betrokken functionarissen, is het mogelijk dat er lessen zijn gemist. Zij kunnen immers vinden dat alles goed is gegaan en dat lessen niet nodig zijn.
De Inspectie JenV mist op twee punten diepgang. Er is niet uitgezocht waarom externe organisaties geen contact konden krijgen met de crisisorganisatie. Ook mist de Inspectie JenV toelichting op een aantal sleutelbesluiten rondom de aanhouding van de verdachte.
Nationaal Crisiscentrum
Het Nationaal Crisiscentrum (NCC) is het nationale coördinatiecentrum bij een crisis. De evaluatie over de eigen aanpak, biedt volgens de Inspectie JenV voldoende aanknopingspunten om de crisisvoorbereiding verder te verbeteren. Het NCC dient er bij volgende evaluaties voor te zorgen dat vanaf het begin minimaal twee mensen evalueren om elkaar te kunnen controleren op eventuele gebreken. Nu is de tweede persoon pas in een later stadium van de evaluatie betrokken.
Politie
De politie heeft haar conclusies onderbouwd met een analyse van feiten en de evaluatie bevat een duidelijk oordeel. Bij deze evaluatie werkte zij echter in twee documenten, wat de beoordeling voor de Inspectie bemoeilijkte. De politie dient volgens de Inspectie in één document te werken. Het beoordelen van verschillende stukken is onwenselijk omdat belangrijke noties, nuances of lessen door de lezer over het hoofd kunnen worden gezien. Dit kan het leereffect in negatieve zin beïnvloeden.
Andere evaluaties
Voorafgaand aan de schietpartij zat verdachte Gökmen T. meerdere keren in voorlopige hechtenis. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden (DJOA) evalueren de beslissingen die zijn genomen ten aanzien van de verdachte in relatie tot zijn strafrechtelijke verleden en de uitwisseling en opvolging van signalen waaruit zou kunnen blijken dat de verdachte mogelijk geradicaliseerd was. De Inspectie JenV valideert ook deze evaluaties.
Tegelijkertijd zal de Inspectie JenV haar overkoepelende analyse openbaar maken. Deze analyse gaat naast de betrouwbaarheid ook over de kwaliteit van alle evaluaties.
