Inspecties houden zorgen over Justitiële Jeugdinstellingen en scholen

Nieuwsbericht | 04-03-2021 | 11:00

De inspecties zullen de JJI’s en de scholen daarom nauwlettend volgen bij hun aanpak van deze problemen. Zij zullen daarbij specifiek letten op de voortgang van het zorg-, behandel- en onderwijsaanbod dat de instellingen en de scholen de jongeren aanbieden en op hun personele bezetting.

In een JJI kunnen jongeren tot een leeftijd van 23 jaar worden geplaatst. Zij worden verdacht van een delict of zijn hiervoor veroordeeld volgens het jeugdstrafrecht. Deze zogeheten justitiële jongeren moeten intensief begeleid worden om te voorkomen dat zij opnieuw een delict plegen als zij vrijkomen. De jongeren volgen onderwijs via scholen die bij de instellingen horen. Er zijn nu vijf JJI’s in Nederland. Twee van de zeven instellingen zijn de afgelopen jaren gesloten terwijl het aantal jongeren dat naar een JJI wordt gestuurd, toeneemt. De delicten waarvan ze worden verdacht of waarvoor ze worden veroordeeld zijn de laatste jaren steeds zwaarder geworden. De problemen van deze jongeren zijn ook ernstiger.

Groepsgrootte structureel overschreden

Uit onderzoek van de inspecties blijkt dat de groepsgrootte in de JJI’s structureel wordt overschreden door de (te) hoge bezetting. Jongeren kunnen bijvoorbeeld niet doorstromen van algemene naar specialistische afdelingen die meer op hun problemen zijn toegesneden omdat alles vol zit. Ook komt het hierdoor voor dat jongeren geplaatst moeten worden in een groep waar zij kunnen botsen met de anderen. De situatie was eind 2019 zo nijpend dat tijdelijk een afdeling voor justitiële jongeren werd ingeruimd in de Penitentiaire Inrichting Ter Peel. De inspecties hebben deze locatie destijds bezocht en DJI aangesproken op de onwenselijkheid hiervan.

Vanwege de hoge bezettingsgraad kan niet elke JJI of school een passend behandel-, zorg- en onderwijsaanbod voor iedere jongere ontwikkelen. De hoge bezetting zorgt er soms ook voor dat zorgvuldig ontwikkelde initiatieven niet doorgaan, zoals een afdeling voor de behandeling van verslaafde jongeren. Schoolklassen zijn maximaal bezet. Deze knelpunten hebben directe, negatieve gevolgen voor het behandelklimaat, de werkdruk voor het personeel en de interne veiligheid van zowel jongeren als personeel. Het risico op geweldsincidenten wordt hierdoor groter.

Meer maatwerk

Naast genoemde knelpunten zien de inspecties ook positieve ontwikkelingen bij de instellingen. De JJI’s en scholen proberen in hun behandel- en onderwijsaanbod steeds meer maatwerk te leveren, al is dat nog niet in elke JJI en school even goed mogelijk. Ook spannen zowel de JJI’s als de scholen zich hard in om de personeelsbezetting kwantitatief en kwalitatief op te schroeven. 

Krappe arbeidsmarkt

Dat lukt echter niet goed vanwege de krappe arbeidsmarkt. Het zittend personeel wordt zwaar belast. Via inhuur worden roosters opgevuld. Niet iedere ingehuurde medewerker is echter voldoende ervaren of kent de jongeren goed genoeg om alert te zijn op alle risico’s. De kwaliteit van de taakuitvoering en de veiligheid van personeel en jongeren nemen hierdoor af. Het hogere ziekteverzuim onder het personeel en de beperktere vrijheden van de jongeren in de coronapandemie verergeren deze problemen.

De inspecties hebben hun zorgen al vaker gedeeld met DJI. Zij blijven de JJI’s en de scholen nauwlettend volgen. Zij verzoeken hen om regelmatig informatie te verstrekken over de voortgang van verbeteringen.

Update 7-7-21: Inspecties volgen verbetermaatregelen DJI intensief