Inspectie JenV: Structurele aanpak mensensmokkelbendes problematisch

De aanpak van criminele bendes die mensen over de Nederlandse grens smokkelen komt niet goed van de grond. De Koninklijke Marechaussee (KMar) heeft slechts een beperkt beeld over aard en omvang van deze mensensmokkel. Zij richt zich bij de bestrijding hiervan vooral op incidenten en niet op een structurele aanpak via langer durende onderzoeken. Daarnaast zorgt het personeelsbeleid voor een snel verloop van medewerkers met kennis en ervaring. Terwijl die juist nodig zijn voor de aanpak van mensensmokkel. De Inspectie Justitie en Veiligheid concludeert dit in haar rapport Grenstoezicht en opsporing.

De KMar moet toezicht houden op de grens en daarmee op personen die Nederland binnenkomen: via land, de zee of de lucht. Zij ziet hierbij de aanpak van mensensmokkel als een belangrijk onderdeel. Bij mensensmokkel krijgen vreemdelingen soms hulp van bendes om Nederland illegaal binnen te komen, meestal tegen forse betaling.

Samenhang ontbreekt

Hoe belangrijk de KMar bestrijding van mensensmokkel ook vindt, toch blijkt uit het inspectieonderzoek dat afdelingen en onderdelen die dit moeten doen slechts beperkt samenwerken. Ze benut daarnaast de kennis en informatie die andere organisaties hierover hebben onvoldoende. Daardoor ontbreekt een sterke samenhang in de algehele aanpak.
Dit komt ook door de afwezigheid van concrete doelstellingen voor de aanpak van mensensmokkel. De KMar heeft alleen abstracte doelen vastgelegd zoals het aanpakken van mensensmokkel, illegale migratie en bendes die daarbij betrokken zijn. Concrete doelen zijn niet vastgelegd.
De marechaussee richt zich vooral op incidenten. Ze voert weinig langdurige opsporingsonderzoeken uit die mogelijke samenwerkingsverbanden tussen mensensmokkelaars in beeld zouden kunnen brengen. De KMar heeft zodoende weinig zicht op bendes die mensen illegaal over de grens helpen. De structurele aanpak ervan komt hierdoor niet goed van de grond. Dat vindt de Inspectie JenV problematisch.

Personeelsverloop

Bij verschillende KMar-onderdelen is te weinig kennis en ervaring om mensensmokkel gericht aan te pakken. Er zijn te weinig opleidingsmogelijkheden op het gebied van de opsporing waarvan de KMar gebruik kan maken.
Medewerkers zetten zich serieus in maar er is een groot personeelsverloop. Dit is een gevolg van het personeelsbeleid van het ministerie van Defensie waar de marechaussee onder valt. Er komt veel nieuw personeel binnen. Mensen stromen in korte tijd door van de ene functie naar de andere. Opgebouwde kennis en ervaring verdwijnen zo snel.

Aanbevelingen

Om deze knelpunten aan te pakken, beveelt de Inspectie JenV aan de bewindspersonen van Justitie en Veiligheid aan om concreet beleid te maken voor de aanpak van mensensmokkel. Op basis daarvan kan de KMar dan concrete doelen opstellen en er haar werk naar indelen. De Inspectie JenV beveelt ook aan om in- en extern beter samen te werken zodat informatie over mensensmokkel zo veel mogelijk wordt benut. Ook zou er een adequate opleiding moeten komen voor het opsporen van mensensmokkel. 
Kennis en ervaring over mensensmokkel is belangrijk bij het opsporen van bendes. De Inspectie JenV beveelt daarom aan ervoor te zorgen dat die behouden blijven en niet wegvloeien als medewerkers van functie wisselen. Ze beveelt de JenV-bewindspersonen aan om met de minister van Defensie in gesprek te gaan over het mobiliteitsbeleid.

Koninklijke marechaussee op Schiphol
Beeld: ©Rijksmediatheek / Bart Maat