Veiligheidsregio’s: meer landelijke sturing nodig op opvang ontheemden uit Oekraïne
Veiligheidsregio’s ervaren het coördineren van de opvang van ontheemden uit Oekraïne als een zware opgave. Zij hebben nu bijna 60.000 plaatsen gerealiseerd maar toch bestaat bij hen nog veel onduidelijkheid over deze opvang. Zij hebben behoefte aan duidelijkere richtlijnen en sturing vanuit de rijksoverheid, blijkt uit gesprekken die de Inspectie Justitie en Veiligheid (Inspectie JenV) voerde met vertegenwoordigers van veertien veiligheidsregio’s.
Zij heeft de signalen doorgegeven aan de programmadirecteur-generaal Oekraïense Ontheemden. Hij is landelijk coördinator voor het opvangbeleid voor ontheemden uit Oekraïne.
Sinds Rusland op 24 februari 2022 Oekraïne is binnengevallen, zoeken veel mensen uit Oekraïne een veilig heenkomen elders in Europa. In Nederland hadden veiligheidsregio’s en gemeenten nauwelijks kennis en ervaring met opvang van ontheemden toen het kabinet hen afgelopen voorjaar de opdracht gaf de opvang van ontheemden uit Oekraïne te coördineren. De veiligheidsregio’s moeten samen met de gemeenten in totaal 75.000 opvangplekken realiseren.
Grote inzet
De Inspectie JenV ziet dat veiligheidsregio’s en gemeenten door een grote inzet al veel plaatsen hebben gerealiseerd. Door onbekendheid met het opvangen van ontheemden verschilt echter de wijze waarop zij worden geholpen, aldus de Inspectie JenV. Dat geldt voor diverse terreinen.
Niet elke gemeente gaat bijvoorbeeld goed na wat de onderlinge relatie is als een gezelschap uit Oekraïne zich meldt. Er is dan de aanname dat de volwassene de ouder is van minderjarigen in het gezelschap. Maar dat is niet altijd het geval. De Inspectie JenV vindt het belangrijk dat dit goed wordt nagegaan zodat gemeenten de voogdijorganisatie Nidos op tijd inschakelen bij minderjarigen die niet door een ouder worden begeleid.
Ook is onduidelijkheid over bijvoorbeeld het verstrekken van leefgeld. Ontheemden uit Oekraïne hebben daar recht op. Bij de uitkering van het leefgeld is het niet van belang of zij al zijn opgenomen in de Basisregistratie Personen. Sommige gemeenten hanteren die registratie echter wel als eis. Daar moet een ontheemde langer wachten op leefgeld terwijl dat niet nodig is.
De veiligheidsregio’s krijgen inmiddels voor de opvang van ontheemden uit Oekraïne hulp van organisaties uit de migratieketen, bijvoorbeeld van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De veiligheidsregio’s willen dat die steun doorgaat en versterkt wordt.
