Onderzoek naar risicocommunicatie aan bevolking

Slechts een kwart van de Nederlandse bevolking is voorbereid op mogelijke rampen en crises. Dat is erg weinig, vindt de Inspectie Justitie en Veiligheid. Zeker gelet op de oproep vanuit het kabinet dat mensen zich de eerste 72 uur van een crisis zelf moeten kunnen redden en de campagne Denk Vooruit die zich hierop richt. Daarom onderzoekt de Inspectie JenV hoe diverse overheidsorganisaties hun risicocommunicatie aan de samenleving onderling afstemmen en of zij met één duidelijke boodschap komen.

Risicocommunicatie houdt in dat de overheid de bevolking actief informeert over mogelijke rampen en crises voordat deze zich voordoen. Daarbij moet ook worden gemeld hoe mensen zich kunnen voorbereiden en wat ze kunnen doen om de crisis of ramp zo goed mogelijk te doorstaan. Dit alles draagt bij aan de weerbaarheid van de samenleving tegen dreigingen.   

Veiligheidsregio’s zijn de eerstverantwoordelijke voor risicocommunicatie. Belangrijk hierbij is de samenwerking met gemeenten en met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Gemeenten staan dicht bij hun inwoners en kennen de plaatselijke omstandigheden. De NCTV vertegenwoordigt het Rijk en coördineert en adviseert andere overheden.

Het samen verkondigen van één duidelijke boodschap is essentieel om risico’s tegen te gaan. Dan weten burgers wat ze kunnen doen bij een crisis of ramp. Uit diverse inspectieonderzoeken1 blijkt echter dat overheidspartijen onvoldoende samen optrekken als het gaat om communicatie aan de bevolking. De Inspectie JenV gaat daarom ook na of heel Nederland één heldere boodschap krijgt met daarbij adviezen wat ze het beste kunnen doen bij een crisis of ramp. Of dat hierin regionale verschillen zitten.

Ruim een derde van de Nederlanders vindt de voorbereiding op crises vooral een taak van de overheid, niet van zichzelf. Weer een derde deel vindt crisisvoorbereiding een gedeelde verantwoordelijkheid; van zichzelf én de overheid. Maar in beide gevallen verwachten mensen van de overheid duidelijke informatie hoe zij zich kunnen voorbereiden.

1Onder meer ‘Brandveilig leven’.

In het noodpakket van de campagne Denk Vooruit zitten artikelen die van pas komen als zich een ramp voordoet, waaronder een zaklamp met batterijen, een EHBO-doos, een radio om de rampenzender te kunnen beluisteren, watervaste lucifers, kaarsen, een waarschuwingsfluitje, een kaartspel en een s.o.s.-vlag.
Beeld: ©Valerie Kuypers / ANP