Disfunctioneren politieafdeling LIRC beschadigde informatiepositie politie

Het Landelijk Internationaal Rechtshulpcentrum (LIRC) van de Nationale Politie heeft lange tijd gedisfunctioneerd. Het disfunctioneren leidde tot organisatie- en taakverwaarlozing, schade aan informatiestromen, slechte afstemming tussen verschillende politieonderdelen en schade aan werknemers. Tot deze conclusie komt de Inspectie Justitie en Veiligheid (Inspectie JenV) in haar eerste rapportage over het onderzoek naar misstanden bij de Landelijke Eenheid van de politie.

Gebouw KLPD in Zoetermeer
Beeld: Jasper Langedijk

De Inspectie JenV kreeg eind 2019 signalen binnen over ongewenst gedrag, machtsmisbruik, een verkeerde stijl van leiderschap en onprofessioneel handelen bij twee dienstonderdelen van de Landelijke Eenheid. Het onderzoek naar de Dienst Landelijke Informatieorganisatie (DLIO), die agenten en rechercheurs 24/7 informatie moet leveren, is nu openbaar. De klachten betroffen hier twee afdelingen: het LIRC en het Team Criminele Inwinning. De rapportage over de Dienst Specialistische Operaties (DSO) volgt later dit jaar.

LIRC

Het LIRC moet internationale rechtshulpverzoeken afhandelen en zorgen voor internationale informatie-uitwisseling. Hoewel het op deze terreinen achterstanden had en klachten kreeg over geleverd werk, werd het aantal taken toch uitgebreid. Het LIRC probeerde beide tegelijk te doen: de ‘basis op orde’ te krijgen en de verbreding van het takenpakket te realiseren. Dat lukte niet, vooral omdat centrale sturing door de DLIO en LIRC-leiding ontbrak. De ongestuurde aanpak zorgde voor spanningen, zowel intern als met andere politieonderdelen en met (internationale) partners en leverde ook operationele risico’s op. Die zorgde ook voor een forse afname van het personele welzijn.  

Door het disfunctioneren van het LIRC ontstond een groot afbreukrisico voor de (inter)nationale opsporing, raakte de internationale samenwerking beschadigd en ontstond schade aan medewerkers.

TCI

De signalen over de misstanden betroffen ook het Team Criminele Inwinning (TCI), dat valt onder de afdeling Inwinning van de DLIO. Kerntaken zijn het werven van bronnen, het runnen van informanten, het verifiëren, verwerken en analyseren van ingewonnen informatie. Door capaciteitsgebrek bleven de analyseproducten echter achter in kwaliteit en in kwantiteit, blijkt uit het inspectieonderzoek.

 
De Rijksrecherche deed onderzoek naar de mogelijke misstanden bij het TCI. Ook waren er interne onderzoeken. Op basis van de eerste uitkomsten ziet de Inspectie JenV geen aanleiding zelf nader onderzoek naar dit team te doen. Daarnaast heeft het Openbaar Ministerie als bevoegd gezag hernieuwd vertrouwen uitgesproken in de taakuitvoering door het TCI.

Aanbevelingen

De Landelijke Eenheid pakt de problemen bij het LIRC nu aan. Maar er is volgens de Inspectie JenV nog een lange weg te gaan. Zij beveelt de korpschef van de Nationale Politie aan om bij alle verbetermaatregelen bijzondere aandacht te hebben voor het personele welzijn. De Inspectie JenV beveelt de korpschef ook aan om samenhang aan te brengen tussen het op orde brengen van de kerntaken van een afdeling en het realiseren van ambities. Die ambities moeten concreet zijn, voorzien zijn van realistische doelen en prioriteiten. Ook moet worden aangegeven welke voorzieningen nodig zijn om de ambities waar te maken. Verder dient helder te zijn wie wat moet doen, wanneer en of de verbeteracties en ambities vorderen. Eventuele knelpunten kunnen dan direct worden aangepakt.


Gezien de ernst van de situatie zal de Inspectie JenV de door te voeren verbeteringen nauwgezet volgen.