Risico’s implementatie Masterplan DJI 2013-2018

Veranderingen in het gevangeniswezen nader beschouwd

De bezuinigingen op het gevangeniswezen van de afgelopen tijd leiden vooralsnog niet tot een onverantwoorde situatie ten aanzien van het detentieklimaat, de agressiebeheersing en de maatschappelijke reïntegratie. Wel waarschuwt de Inspectie ervoor dat bij verdergaande lastenverzwarende maatregelen de mogelijkheid om onveilige situaties te voorkomen of te beheersen kritisch wordt. Dit blijkt uit onderzoek van de Inspectie Veiligheid en Justitie (de Inspectie). Aanbevelingen van de Inspectie richten zich op meer flexibiliteit in het dagprogramma, meer deelname aan sport en communicatie en een betere stroomlijning van het reïntegratiebeleid.

Veranderingen door de implementatie van het Masterplan DJI

Binnen het gevangeniswezen spelen zich door de implementatie van het Masterplan DJI diverse ingrijpende veranderingen af: een versobering van regimes, intensivering van meerpersoonscelgebruik, neerwaartse aanpassing van de personeelsformatie, een nieuw dagprogramma, sluiting van penitentiaire inrichtingen (pi’s) en afdelingen, en daarmee samenhangend veel uitstroom en wisseling van medewerkers.

Onderzoeksopzet

Dit rapport richt zich op de mogelijke risico’s van deze veranderingen voor het detentieklimaat, de agressiebeheersing en de maatschappelijke reïntegratie. Voor het onderzoek zijn zes geselecteerde penitentiaire inrichtingen bezocht. De Inspectie stelt met het onderzoek vast of de tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen, ondanks genoemde veranderingen, nog voldoet aan de normen en verwachtingen die zij hanteert.

Conclusies

De Inspectie constateert dat de introductie van het Masterplan DJI niet heeft geleid tot aantasting van het detentieklimaat of een toename van agressie. Het insluiten van gedetineerden en de bejegening door het uitvoerende personeel voldoen aan de normen en verwachtingen van de Inspectie. Het personeel heeft een balans gevonden tussen draagkracht en draaglast. Wel zijn grote verschillen aangetroffen bij de invoering van het reïntegratiebeleid. De Inspectie waarschuwt dat bij verdergaande lastenverzwarende maatregelen de mogelijkheid om onveilige situaties te voorkomen of te beheersen kritisch wordt.

Aanbevelingen

De DJI heeft aangegeven in 2016 een nieuw programma te implementeren met betrekking tot fysieke en mentale weerbaarheid. Daarnaast zijn op basis van een interne evaluatie een aantal verbetermaatregelen ingevoerd ten aanzien van het reïntegratieproces. De Inspectie wacht verdere ontwikkelingen ten aanzien van lastenverzwarende maatregelen en/of verdergaande bezuinigingen af.