Werkwijze en bevoegdheden
Om te kunnen voldoen aan kwaliteitseisen en zorgvuldigheidseisen van onderzoeken, werkt de Inspectie Justitie en Veiligheid (Inspectie JenV) volgens een vaste, afgesproken werkwijze: het ‘Protocol voor de werkwijze’. Daarmee weten organisaties waar zij aan toe zijn; het maakt duidelijk wat van hen wordt verwacht en wat hun rol is in het onderzoek. Wanneer de Inspectie JenV voor een onderzoek langskomt, hebben inspecteurs wettelijke bevoegdheden. Dit betekent dat de wet inspecteurs zoveel mogelijk in staat stelt om de voor hen relevante informatie te verzamelen.
Aangekondigd versus onaangekondigd onderzoek
In de regel kondigt de Inspectie JenV haar onderzoeken aan. Als de aard van het onderzoek daar aanleiding toe geeft, voert de Inspectie onaangekondigd onderzoek uit.
Bevoegdheden inspecteurs
Inspecteurs hebben wettelijke bevoegdheden. Dit betekent dat de wet inspecteurs zoveel mogelijk in staat stelt om de voor hen relevante informatie te verzamelen. Zij mogen daartoe gebouwen betreden, bijvoorbeeld om dossiers in te zien of betrokkenen te interviewen en te observeren. Iedereen is verplicht alle medewerking te verlenen aan de inspecteurs bij de uitoefening van hun bevoegdheden. Inspecteurs kunnen zich altijd legitimeren.
Protocol voor de werkwijze
Het Protocol voor de werkwijze beschrijft de werkwijze, zoals die voor het gehele toezichtdomein van justitie en veiligheid geldt. De Inspectie JenV werkt zoveel mogelijk volgens deze werkwijze. Situaties in de praktijk (bijvoorbeeld een urgent onderzoek) kunnen aanleiding zijn hiervan af te wijken. Per onderdeel kunnen aanvullende afspraken worden gemaakt over de gehanteerde werkwijze.
Verzamelen van informatie
Inspecteurs halen informatie uit documenten en doen ter plaatse waarnemingen. Verder zijn betrokkenen een belangrijke bron van informatie. Daarom zijn interviews een manier om (achterliggende) factoren in beeld te brengen. Bij een interview zijn altijd twee medewerkers van de Inspectie JenV aanwezig. Soms is het wenselijk om het interview met geluidsapparatuur op te nemen. Dat gebeurt enkel met medeweten en toestemming van de geïnterviewde.
Protocol onaangekondigde locatiebezoeken
De Inspectie JenV houdt toezicht op de kwaliteit van de taakuitvoering van organisaties binnen het domein van Justitie en Veiligheid. Met onaangekondigde locatiebezoeken kan de inspectie op een efficiënte manier toetsen hoe toezichtsignalen zich manifesteren binnen de dagelijkse uitvoeringspraktijk. De inspectie voert onaangekondigde locatiebezoeken uit wanneer actuele ontwikkelingen daarvoor aanleiding geven, zoals incidentmeldingen of signalen uit het veld. Daarbij volgt ze een standaardaanpak. Deze aanpak wordt hier beschreven.
Toetsingskaders Inspectie Justitie en Veiligheid
De Inspectie JenV toetst haar bevindingen aan de hand van toetsingskaders. Toetsingskaders worden afgestemd met de betrokken organisaties en door de Inspectie JenV vastgesteld.
Wederhoor(reacties)
Om te zorgen dat wordt geoordeeld op basis van de juiste informatie, krijgt de geïnterviewde het gespreksverslag altijd te lezen. Ook de bevindingen in een conceptrapport worden altijd aan de onderzochte organisatie voorgelegd. Het gaat daarbij om controle van de feiten. Dit heet wederhoor. De Inspectie JenV laat altijd weten wat ze doet met wederhoorreacties.
Transparantie door de Inspectie Justitie en Veiligheid
Ter vergroting van transparantie plaatst de Inspectie JenV plannen van aanpak van onderzoeken en reacties in het wederhoorproces op haar site.
De Inspectie volgt een standaardaanpak wanneer ze verdiepend onderzoek uitvoert naar aanleiding van een incident.
Relatiestatuut
Het Relatiestatuut geeft de afspraken weer over de wijze van samenwerking en informatie-uitwisseling tussen de (plaatsvervangend) secretaris-generaal van het ministerie van Justitie en Veiligheid, de beleidsdirecties, de uitvoeringsorganisaties en de Inspectie JenV.